Jak postępować przy leczeniu alkoholizmu?

Leczenie trwa na ogół kilka lat. W większości przypadków, często wyłącznie, odbywa się to ambulatoryjnie, tzn. równolegle z pracą, jednak w niektórych przypadkach konieczne są również fazy leczenia stacjonarnego.

Zabieg rzadko może być przeprowadzany przez jednego terapeutę lub instytucję. Zazwyczaj musi być zaangażowanych kilku terapeutów o różnych specjalizacjach i kilka instytucji. Nazywa się to siecią terapeutyczną (patrz tabela). Im lepiej poszczególni terapeuci (np. lekarze, psychologowie, pedagodzy społeczni) i instytucje (np. kliniki specjalistyczne, szpitale ogólne, jednostki kosztowe) współpracują w ramach tej sieci, tym lepsze są warunki dla osiągnięcia przez alkoholika dobrego sukcesu w leczeniu.

Leczenie alkoholizmu można podzielić na 4 różne fazy, które nie zawsze mogą być wyraźnie od siebie oddzielone. Leczenie obejmuje:

fazę kontaktu i motywacji,
faza detoksykacji,
faza odstawiania od piersi,
faza obserwacji i opieki po zakończeniu.

Jaka jest faza kontaktu i motywacji?

Jedną z największych trudności jest brak chęci pacjenta do poddania się leczeniu. Często terapia przeprowadzana jest tylko pod zewnętrzną presją, na przykład dlatego, że pracodawca chce zakończyć stosunek pracy lub żona grozi rozwodem. Nie jest on jednak gotowy z własnej inicjatywy i nadal wierzy, że może to zrobić sam. Niemniej jednak powinien on nadal utrzymywać kontakt z instytucją, która się nim opiekuje. Może on sam zacząć dostrzegać potrzebę terapii poprzez rozmowy i informacje lub poprzez kontakt z innymi alkoholikami. Pomaganie mu w rozwijaniu tych spostrzeżeń jest na tym etapie najważniejszym celem leczenia. W fazie kontaktowej szczególnie odpowiednie są osobne grupy informacyjne, do których partner powinien również przyjść.

Ponadto w tych pierwszych tygodniach należy wyjaśnić społeczne konsekwencje alkoholizmu i zainicjować dalsze działania lecznicze. Dalsze działania polegają zazwyczaj na rozpoczęciu leczenia detoksykacyjnego i odstawienia od piersi, które może być przeprowadzone ambulatoryjnie lub stacjonarnie. Polega to na: skontaktowaniu się z ośrodkami leczniczymi (np. specjalistyczną kliniką), wyjaśnieniu przejęcia kosztów, porozumieniu z pracodawcą w celu zabezpieczenia pracy i wielu innych.

Co to jest faza detoksykacji?

Faza detoksykacji jest zawsze konieczna, jeśli alkoholik był pod wpływem alkoholu przez długi czas i dlatego należy się obawiać objawów odstawienia. Jeśli objawy odstawienia są bardzo silne, detoksykacja powinna być przeprowadzona w szpitalu. To może trwać od kilku dni do kilku tygodni. W tym czasie pacjent otrzymuje leki, które zmniejszają objawy odstawienia i leczą fizyczne uszkodzenia spowodowane przez alkohol. W łagodnych przypadkach detoksykacja może być przeprowadzana bez stosowania leków; może być również przeprowadzana ambulatoryjnie, ale zawsze pod nadzorem lekarza. Distraneurin jest powszechnie stosowanym lekiem w leczeniu silniejszych objawów odstawiennych. Ma bardzo uspokajające działanie i okazał się skuteczny w alkoholizmie w fazie detoksykacji, a zwłaszcza w leczeniu tremensów delirium.

W porównaniu z wcześniej stosowanymi lekami, Distraneurin zdołał znacznie zmniejszyć śmiertelność delirium tremens. Jednakże, distraneurin ma wielką wadę, która może prowadzić do zależności. Dlatego nigdy nie może być podawany bez recepty lekarskiej, a nawet wtedy nie dłużej niż 10 dni w przepisanej dawce.

W żadnym wypadku Distraneurin nie może być przyjmowany w tym samym czasie co alkohol (patrz nadużywanie leków).

Leczenie objawów odstawiennych i fizycznych skutków alkoholizmu jest z pewnością bezwzględnie konieczne, czasem nawet ratujące życie. W większości przypadków alkoholicy czują się dość dobrze subiektywnie po fizycznej detoksykacji lub leczeniu chorób związanych z alkoholem, w każdym razie znacznie lepiej niż wtedy, gdy byli pod wpływem alkoholu. Błędem jest jednak po prostu wypisywanie tych pacjentów do domu z dobrą radą, aby przestali pić alkohol w najbliższej przyszłości; później mogliby, "oczywiście w granicach możliwości", spróbować ponownie alkoholu. Każdy, kto udziela takich porad, źle ocenia problemy związane z uzależnieniem, które w żaden sposób nie są rozwiązywane poprzez detoksykację lub leczenie fizyczne. Alkoholik potrzebuje raczej późniejszego intensywnego odstawienia od piersi, tylko dzięki temu może nauczyć się radzić sobie ze swoimi problemami i sytuacjami uwodzenia w swoim otoczeniu.

Jaka jest faza odstawiania od piersi?

Celem fazy odstawiania od piersi jest przełamanie uzależnienia od alkoholu. Aby to zrobić, konieczna jest zmiana nastawienia alkoholika. Dotyczy to jego stosunku do siebie i innych ludzi. Musi nauczyć się rozpoznawać swoje problemy i rozwiązywać je w inny sposób, niż próbował do tej pory. Leczenie odstawienia od piersi jest więc przede wszystkim leczeniem psychoterapeutycznym. Lekarstwa czasami mogą w tym pomóc.

Leczenie odstawienia od piersi odbywa się zazwyczaj stacjonarnie w specjalistycznym szpitalu dla uzależnionych. W pewnych warunkach wystarczające jest również leczenie ambulatoryjne, np. w poradni i ośrodku leczniczym, lub opieka jednej z alkoholowych organizacji samopomocowych.