• Piątek, 6 grudnia 2024

Uzależnienie od alkoholu: terapia


Leczenie uzależnienia od alkoholu różni się w zależności od osoby - ale droga do abstynencji jest zazwyczaj długa. W zależności od sytuacji osoby dotkniętej chorobą, podejmowane są działania mające na celu zapewnienie przeżycia w nagłym wypadku lub zagwarantowanie jak najzdrowszego przeżycia w dłuższej perspektywie. Celem jest zmniejszenie spożycia alkoholu, a najlepiej osiągnięcie całkowitej abstynencji. Cele terapii mogą rozciągać się na życie w samorealizacji i autonomii. Zależność od alkoholu jest nadal tematem tabu, który wielu trzyma w tajemnicy. 

Jednak im wcześniej problem zostanie zidentyfikowany i rozwiązany, tym większe są szanse. Często jednak potrzeba czasu, zanim osoby dotknięte chorobą rozpoznają swoje problemy i są gotowe do poddania się terapii. Uzależnienie od alkoholu jest wieloczynnikowe i zazwyczaj wymaga profesjonalnej pomocy z zewnątrz. Często konieczna jest terapia, która rozpoczyna się od kilku kluczowych punktów - leków, terapii psycho- i społecznej. 

Specjalne instytucje, placówki i terapeuci są nastawieni na leczenie uzależnienia od alkoholu i wspierają proces prowadzenia życia bez alkoholu. Może to wymagać pobytu w szpitalu, ale możliwe jest również skorzystanie z usług ambulatoryjnych.

Jakie formy lub metody terapii są konieczne i jakie dodatkowe środki są podejmowane, w zależności od potrzeb pacjenta, są zalecane przez lekarza.

Terapia prowadzona jest etapami

Leczenie odbywa się w kilku fazach:

Faza kontaktu i motywacji: informacje na temat spożywania alkoholu i związanych z nim zagrożeń przekazywane są w drodze dyskusji, edukacji i doradztwa. Celem jest m.in. ograniczenie spożycia alkoholu i wzmocnienie osobistej odpowiedzialności, a także określenie dalszych kroków terapeutycznych. Jeśli spożycie alkoholu jest bardzo wysokie, konieczne może być również przyjęcie do ambulatorium lub szpitala (np. w przypadku zatrucia alkoholowego). Szczególne znaczenie dla powodzenia terapii ma gotowość pacjenta do poddania się jej - tzn. osoby nią dotknięte nie tylko rozpoznają swój problem alkoholowy, ale także przyjmują pomoc. Czasami choroby wtórne są decydujące dla wizyty u lekarza i rozpoczęcia terapii.

Faza detoksykacji: W tej fazie organizm powinien być "odstawiony" od alkoholu w takim stopniu, aby po fazie detoksykacji nie był potrzebny alkohol. Oprócz przystosowania organizmu do życia bez alkoholu, zapobieganie objawom odstawienia jest priorytetem. Jeśli wystąpią objawy odstawienia z powikłaniami (takimi jak napady drgawek, drżenia delirium), konieczne może być leczenie farmakologiczne. Często odbywa się to w placówkach stacjonarnych. Odstawienie na zimno" odbywa się bez pomocy lekarstw. Ciepłe odstawienie" jest zazwyczaj przeprowadzane, w którym objawy odstawienia są leczone za pomocą leków (zazwyczaj benzodiazepiny w stopniowo zmniejszających się dawkach i ewentualnie witamina B1 i/lub leki przeciwpadaczkowe).

Faza odstawiania od piersi: Po fazie detoksykacji następuje faza odstawiania od piersi - w poradni specjalistycznej lub ambulatoryjnej. Podczas tej fazy pacjent uczy się prowadzić życie bez alkoholu. Często konieczne jest rozpoznanie wzorców zachowań i wypracowanie rozwiązań - np. strategii rozwiązywania problemów. W tym czasie konieczne jest znalezienie lub ponowne odkrycie zasobów, wzmocnienie własnych sił życiowych i znalezienie alternatywy dla substancji uzależniających, aby móc na dłuższą metę prowadzić spełnione życie bez alkoholu. Ważne jest również, aby rozpoznawać osobiste czynniki wyzwalające spożycie alkoholu. Różne oferty terapeutyczne (np. psycho i socjoterapeutyczne), działania edukacyjne i szkoleniowe, metody relaksacyjne itp. mogą być pomocne w tym zakresie. Więcej informacji można znaleźć w zakładce Psyche: Pomoc i wsparcie.

Faza pooperacyjna: Aby móc utrzymać abstynencję w dłuższej perspektywie, zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby i ułatwić reintegrację społeczną, w przypadku uzależnienia od alkoholu konieczna jest ambulatoryjna opieka pooperacyjna w specjalnych placówkach lub we współpracy z lekarzem rodzinnym. W tym okresie szczególnie ważne jest szerokie wsparcie. Inne środki terapeutyczne, np. w przypadku zaburzeń psychicznych, również należą do fazy pooperacyjnej.

Wsparcie medyczne może być również konieczne w trakcie całego okresu terapii lub po odstawieniu - lekarz decyduje o środkach terapeutycznych w każdym indywidualnym przypadku. Ponadto uwzględniane są możliwe, już istniejące problemy organiczne (np. uszkodzenia wątroby). Leczenie uzależnienia nazywane jest również leczeniem odwykowym. Ostra terapia przy użyciu środków psychiatrycznych/medycznych związanych z uzależnieniami nazywana jest "kwalifikowanym leczeniem odwykowym".

Zespół odstawienia alkoholu

Z czasem mózg przyzwyczaja się do regularnej, wysokiej dawki alkoholu. W przypadku nagłego przerwania ciągłego spożywania alkoholu w wyniku uzależnienia od alkoholu, może to wywołać objawy odstawienia. Prowadzi to do błędnej regulacji, co ma czasem poważne konsekwencje.

Syndrom odstawienia zaczyna się około pięciu do dziesięciu godzin po spadku poziomu alkoholu we krwi i wraca z powrotem około czwartego, piątego dnia. Po około 48 do 72 godzinach zespół osiąga swój "szczyt". Leczenie zespołu odstawienia alkoholu jest całkiem możliwe.

Powszechne objawy:

  • Drżenie (drżenie rąk)
  • Niepokoje
  • Strach
  • Mdłości, biegunka
  • Bezsenność
  • Wzrost pulsu i częstości oddechów
  • Pocenie się
  • Gorączka